Yeni Maarif Eğitim Modelinde Teknoloji ve Tasarım Dersinin Amaçları

Teknoloji ve Tasarım Dersi Öğretim Programı beceri temelli bir anlayış ile hazırlanmıştır. Buna bağlı olarak çağın gerektirdiği bilgi ve beceriyi bireylerin kendilerinin yapılandırabileceği bir yaklaşım benimsenmiştir. Hazırlanan program ünitelere ayrılmış, ünitelere uygun beceriler geliştirilmiş ve bu beceriler alt bileşenler ile desteklenerek programın uygulanması sağlanmaya çalışılmıştır.

Teknoloji ve tasarım dersinin iki temel amacı vardır: İlki hayat boyu öğrenen, öğrendiğini uygulayabilen, teknoloji ve ta- sarım süreçlerini hem kendisi hem de yaşadığı toplum yararına kullanabilen bireyler yetiştirmek; ikincisi ise teknolojinin ulaştığı seviye ile gelecekte olması muhtemel gelişmeleri ve tasarım sürecini anlayabilen, yorumlayabilen, yönetebilen, değerlendirebilen teknoloji ve tasarım okuryazarı bireyler yetiştirmektir. Bu çerçevede, Teknoloji ve Tasarım dersiyle çevresindeki nesne, olay ve olguları analitik bir bakış açısıyla gözlemleyip yorumlayabilen; sadece problem çözebilen değil, problem belirleyebilen, problemleri tanımlayıp yaratıcı ve özgün bir anlayış ile alternatif çözüm önerileri geliştirebilen bireyler yetişmesi hedeflenmektedir. Ürettiği çözüm önerileri arasından değerlendirme yaparak en az zaman harcayabileceği, maliyeti en düşük ve işlevsel olanına karar verebilen; belirlediği çözüm önerisine bağlı olarak tasarım sürecini uygulayabilen, ürün geliştirebilen, gelen dönütlere bağlı olarak bilgileri rafine edebilen ve model ya da prototip geliştirebilen bireyler yetişmesi hedeflenmektedir. Bunun yanı sıra tasarladığı ürününü farklı yöntemlerle sunabilen ve ürün tescilinden patent almaya kadar üretimi olumlu destekleyen birçok sürecin farkına varabilen bireyler yetiştirmek de amaçlanmıştır. Ayrıca teknoloji ve tasarım ikilisinin hayatın günlük akışına sağladığı katkıların yanında olumsuz et- kilerinin de var olduğunu bilen, yaptığı teknoloji ve tasarım ürünlerindeki bu etkileri en aza indirmesi gerektiği bilincine sahip, teknoloji ve tasarım uygulamalarında etik kurallara ilişkin farkındalığı kazanmış bireyler yetiştirmek de hedeflenmiştir. Bu amaçları yerine getirirken bireylerin gözlemleyen, inceleyen, araştıran; araştırma verilerini yapılandıran, analiz eden, analitik düşünce sistematiğini kullanarak karşılaştığı sorunlara yenilikçi ve özgün çözümler önerebilen; öz güvenli ve birlikte çalışabilme becerisine sahip, değerlerine bağlı, insan ve canlıların hayatını etkileyen problemler karşısında kendisini sorumlu hisseden ve bunları yaşam biçimi haline getiren kişiler olması beklenir.

Bu bağlamda öğrencilerin;

1. Teknoloji ve tasarım kavramlarını, bu kavramlar arasındaki ilişkileri öğrenmeleri, ayrıca günlük hayatta karşılaştıkları sorunların çözümlerinde öğrendiklerini kullanabilmeleri,
2. Sanat/tasarım elemanlarını ve ilkelerini kullanarak fikir oluşturmaları ve oluşturdukları fikirleri kodlamaları, bu fikirlere yönelik taslak oluşturmaları, oluşturdukları taslağın teknik çizimlerini yaparak maket vb. ile ifade edebilmeleri,
3. Tasarım sürecinin problem tanımlama, araştırma, planlama, oluşturma ve değerlendirme basamaklarından oluştuğu- nu ve bu sürecin hem bireysel hem de iş birliği yapılarak uygulanabileceğini öğrenebilmeleri,
4. Bilgisayar destekli tasarım bilgisini ve süreçlerini öğrenebilmeleri,
5. Mimari tasarım eyleminin barınma ihtiyacıyla başlayan mekân yaratma süreci olduğunu anlamaları, çevrelerindeki farklı işlevsel yapılar ile sürdürülebilir tasarımın ne olduğu konusunda bilinçlenmeleri,
6. Canlılar ve doğal yapıların yapısal ve görsel özellikleri gözlemleyebilmeleri, bunlardan esinlenerek teknolojinin geliş- mesine katkı sağlayabilmeleri; canlıları ilgilendiren problemleri çözmek için doğadan esinlenmek üzere araştırma ve inceleme yaparak elde edilen veriler ışığında yeni ürün ve yapı tasarlayabilmeleri ve ve tüm bunları bir ürüne yansıtabil- meleri,
7. Enerji kavramı, enerjinin korunumu yasası ve evrendeki enerji dönüşümlerinin ne olduğunu sorgulayabilmeleri; bu dö- nüşümlerin insanlığın faydasına kullanılabileceği gibi fosil yakıtların çevreye zararının da olduğunun farkına varması ve enerji verimliliği, yenilenebilir enerji kaynaklarından nasıl faydalanılabileceğine ilişkin araştırma yapabilmeleri,
8. Öğrenme becerilerini içerisinde barındıran bütünleşik öğrenme yaklaşımlarından STEAM (science/bilim, technology / teknoloji, engineering / mühendislik, arts / sanat, mathematics / matematik) bileşenlerine yönelik kavramları ve bu kavramlar arasındaki ilişkiyi öğrenebilmeleri, disiplinler arası öğrenme ve proje odaklı düşünebilme becerilerini geliştirebil- meleri, ayrıca günlük yaşamda STEAM yaklaşımına göre ortaya konulan uygulama örneklerinin analizini yapabilmeleri,
9. Yapay zekânın ne olduğunu, nasıl çalıştığını ve farklı alanlarda nasıl kullanıldığını anlamaları; yapay zekâ araçlarını kullanarak kendi akıllı ürün veya uygulamalarını geliştirme becerileri kazanmaları, ayrıca yapay zekâ modellerinin etik ve güvenlik boyutları konusunda farkındalık edinebilmeleri,
10. Değişime olan ihtiyaç, istek ve yeniliğe açıklık, inovasyon (yenilikçilik) türleri, AR-GE (araştırma-geliştirme) ve sürdürülebilirlik kavramlarını öğrenebilmeleri,
11. Bir ürünün patent belgesi, faydalı model belgesi, marka tescili, endüstriyel tasarım tescili ile fikirlerin korunmasının teknolojik ilerlemeye katkısını öğrenebilmeleri,
12. Özgün fikirlerin kullanım hakları, koruma yöntemleri, çeşitleri ve etik konuları ile inovasyonda beş işlem basamağını (böl, birleştir, çıkart, çoğalt ve simetriyi boz) kullanabilmeleri,
13. Tasarım ürünlerinin rekabet ortamında tanıtım ve pazarlama stratejileri sayesinde nasıl yer edinebildiği, pazarlama strateji türlerinin neler olduğu, markalaşmanın pazarlamadaki önemi konularını irdeleyerek çıkarımda bulunabilmeleri,
14. Görsel iletişim tasarımı kavramının içeriği, önemi üzerinde durularak; mizanpaj (sayfa düzenlemesi) gibi görsel iletişim tasarım ürünlerinin özelliklerini fark etmeleri ve çeşitli yöntem ve araçlar yoluyla tasarım oluşturabilmeleri,
15. İnsanların yaşadığı çevre ve kullandığı eşyalarda ergonominin önemini kavramaları, ürün geliştirme sürecinde buna dikkat etmeleri,
16. Mühendislik ve tasarım ilişkisi, geleceğin teknolojileri ve mühendislerin kullandığı tasarım süreci hakkında bilgi sahibi olmaları,
17. Program boyunca teknoloji ve tasarımla ilgili elde ettikleri becerileri kullanarak özgün bir ürün tasarlamaları, geliştir- dikleri bir ürünün markalaşmasının ve tanıtımının nasıl olabileceği üzerine düşünmeleri,
18. Kara, su, hava ve uzay ulaşım teknolojileriyle ilgili bilgi sahibi olmaları ve fizik kanunları ile mühendislik kavramlarını dikkate alarak tasarım yapabilmeleri,
19. Ürün veya ürünlerini, öğretim yılı sonunda okul yönetimi, ders öğretmenleri ve velilerin de katılımlarıyla “Bunu Ben Yaptım” etkinliğinde görsel, sözel ve çoklu ortam sunularıyla sergileyebilmeleri,
20. Dönem boyunca tasarladıkları ürün veya ürünlerini sözel olarak anlatabilecekleri tanıtım kartı, afiş, el broşürü vb. materyaller hazırlayarak sergileyebilmeleri,
21. İnovatif ürünler için öğrencilerin faydalı model belgesi veya patent başvurusu yapabilme yollarını fark etmeleri,
22. Teknoloji geliştirme süreci ile ilgili temel bilgileri kazanabilmeleri ve uygulayabilmeleri,
23. Tasarım kavramı, türleri ve süreci ile ilgili temel bilgileri kazanabilmeleri,
24. Canlıları ilgilendiren ve rahatsızlık oluşturan problemleri belirleyebilmeleri,
25. Günlük hayatta karşılaştıkları problemlerin çözümüne ilişkin sorumluluk almaları ve bu problemlerin çözümünde teknoloji geliştirme süreçlerini ve tasarım yapabilme becerilerini kullanabilmeleri,
26. Tasarımcıların uyguladığı problem belirleme ve şartlara göre en uygun çözüm önerisi geliştirme süreçlerini anlayabilmeleri,
27. Teknoloji ve tasarım bilgi birikiminin toplum, ekonomi ve doğal kaynaklara ilişkin sürdürülebilir kalkınma konuları üzerindeki etkisini fark etmeleri,
28. Karşılaşılan problemlere farklı malzemeler kullanarak bilimsel yöntemlerle ve teknoloji tasarım süreçleriyle çözüm/ çözümler üretilebileceklerini kavrayabilmeleri,
29. Birey, çevre, toplum, teknoloji ve tasarım arasındaki etkileşimi fark edebilmeleri,
30. Teknoloji ve tasarım konusunda kapasitelerini fark edebilmeleri,
31. Problem tanımlama, çözümleme ve uygulama yapabilme becerilerini geliştirebilmeleri,
32. Tasarım yapma ve programın uygulanması sürecinde fikirlerini görselleştirme becerisi kazanabilmeleri,
33. Özgür, özgün ve yenilikçi düşünme becerileri kazanabilmeleri,
34. Teknoloji ve tasarım ile ilgili kariyer bilinci kazanabilmeleri,
35. Teknoloji ve tasarım süreçlerinde iş güvenliği önlemlerinin önemini fark edebilmeleri,
36. Doğal ve beşerî bilimlere ilişkin merak duygusuna sahip olarak elde edilecek bilgilerin tasarım yoluyla ürüne dönüştürülebileceği konusunda bilinçlenmeleri,
37. Farklı teknolojik alanlardaki (yapay zekâ, enerji, ulaşım, bilişim vb.) ilerlemelerin kökeni ve geleceği konusunda bilgi edinebilmeleri,
38. Bilimsel bilgi ve teknolojinin yaratıcı düşünme sistematiği ile yenilikçi (inovatif) ürünlere dönüştürülebileceğini fark etmeleri,
39. Buluş, icat, keşif, bilim, teknik, endüstri gibi kavramlar konusunda bilgi edinebilmeleri,
40. Biyomimikri anlayışının tasarıma katkısını fark edebilmeleri,
41. Biyomimikri anlayışı ile tasarlanmış ürünlere örnekler verebilmeleri ve bunları analiz edebilmeleri,
42. Özgün fikirlerin önemini kavramaları, fikrî ve sınaî hakların korunmasının teknolojik ilerlemeye katkısının bilincinde olabilmeleri amaçlanmıştır.